Berlin je grad koji po sebi nosi određenu semantičku težinu s kojom nije lako uhvatiti se u koštac. Magdalena Paris, Poljakinja koja živi u Berlinu, debitantski roman posvetila je upravo ovom gradu.
Svoj drugi roman, koji je sada objavljen na srpskom jeziku pod nazivom Mađioničar, autorka je predstavila kao prvi deo „Berlinske trilogije“. Naizgled istorijsko-politički, roman kojim autorka pokušava da iritantno i uporno dokazuje da se stanje pre i posle pada Berlinskog zida nije promenilo, Mađioničar je zapravo mnogo više od pukog politiziranja i pozivanja na suvoparne detalje. Okosnicu fabule ovog dela čini određeni istorijski podatak, zapravo vest koja se olako i neprimetno provukla kroz nemačke medije, vest da je 2010. godine uništeno gotovo 20 miliona stranica s podacima o ljudima koji su preko bugarske granice pokušali da pređu iz istočnog bloka u zapadni. Stotinak ljudi je u tim pokušajima izgubilo život. Mađioničar je priča o njima, o posledicama njihovog ubistva na granici, o lažima i zataškavanju, o veoma uticajnim ljudima koji pišu istoriju po svojoj volji.
Roman Mađioničar objavila je IK Heliks u okviru projekta Spajanje: književna potraga za zajedničkim evropskim iskustvom sa kojim ste imali prilike da se upoznate na našem sajtu. Roman Mađioničar je sa poljskog prevela Biserka Rajčić.
Magdalena Paris piše sugestivnu, intrigantnu i provokativnu prozu, ali ne upire prstom direktno. Moglo bi se reći da je roman Mađioničar zapravo triler, jer sadrži osnovne karakteristike žanra, ubistva nekad i sad, istrage, detektive, zataškavanje. Radnja započinje pronalaskom masakriranog leša u napuštenoj romskoj kući na periferiji Berlina. Maestralni opisi scena dostojni su najubedljivijeg filmskog scenarija. Nije teško vizuelizovati prikaz koji izaziva mučna osećanja. A upravo su te ubedljive i dramatizovane sekvence ovog dela njegova najveća prednost. Nemali roman čita se u dahu. Paralelno, u Sofiji se dešava još jedno misteriozno ubistvo nemačkog foto-reportera. Koja je veza između ubistava lako je nagađati, ali složen zaplet i mnoštvo likova koji se pojavljuju u ovom romanu čini ga gotovo balzakovski klasičnim, a atmosfera dela pretvara Berlin u Gotam. Tome doprinosi i lik inspektora Kovalskog, koji je uklonjen iz istrage i suspendovan iz policije, samo zato što je određena „politička elita“ uvidela da je on na putu da otkrije makar delić one mračne istine koju ta elita nužno želi da sakrije. Međutim, lik Kovalskog izgrađen je na osnovama klasičnog detektivskog romana, te on preuzima istragu u svoje ruke, bez odobrenja i podrške policije.
Mađioničar je roman kao stvoren da apsorbuje čitaočevu pažnju i uzbudi njegovu maštu. Diskurs ovog dela pažljivo je osmišljen; njegov siže sadrži određenu dinamiku i napregnutost dijametralnih karakteristika, te se napetost postepeno pojačava a posledično i empatija čitaoca. Autorka je uspela da od trivijalnog i sekundarnog književnog žanra, u koji triler spada i dalje, načini gotovo klasično, vrhunsko književno delo. Istorija književnosti poznaje dela u kojima je u središtu zbivanja kriminalni čin, ali mnoga od njih ne mogu se svrstati u kriminalistička. Međutim, već od polovine 20. veka, kao preciznija odrednica koristi se termin detektivski roman, upravo jer je okosnica čitave radnje lik detektiva. Ovde to jeste lik detektiva Kovalskog, koji je do tančina izgrađen, sa svim strukturalnim elementima jakog fiktivnog junaka, poput modernog Šerloka Holmsa. Šemu koja ovladava ovim delom gradi svojevrsna intrigantna pripovest koja privlači pažnju postepenim metodičkim otkrivanjem. Lik detektiva Kovalskog i likovi njegovih pomoćnika u otkrivanju niza zločina, predstavljeni su kao inteligentni i lukavi, kao osobe koje racionalnim sredstvima i hrabrošću uspevaju da raskrinkaju mnoge političke figure i zagonetne događaje. Kroz ove fiktivne likove autorka je pokrenula i pitanje emigranata, danas veoma aktuelno, te se dok otkrivaju okolnosti zločina oni ujedno pitaju i o sopstvenom poreklu. Dagmarin otac ubijen je kao poljski opozicionar, ali ona se svojih poljskih korena ne želi odreći i uvek preispituje razlike između nemačkog i poljskog mentaliteta.
Magdalena Paris uspešno je izgradila jedan kolaž-roman u kojem se elementi detektivskog, socijalnog, političkog i istorijskog romana prepliću i čine koherentnu, čitljivu celinu, intrigantnu i provokativnu, jer se, kako i sama autorka navodi, određeni likovi tu mogu sami prepoznati. Mađioničar je višestrana proza koja pruža satisfakciju raznorodnim čitalačkim strastima – i onima koji su entuzijastični čitaoci trilera, i onima koji vole intrige, i onima koji žele da čuju drugu stranu istorije, onu nezvaničnu i namerno prikrivanu. Ujedno, ovim romanom postavljena su pitanja o mogućnosti preživljavanja u emigraciji. Berlin je kao glavni junak ovog dela, on apsorbuje i zamagljuje sećanja i tragove, on junake primorava da budu hrabri i izdržljivi. No, iako je moguće izbrisati neželjene stranice koje svedoče o jezivoj istini i ubistvima na granici, nije moguće izbrisati sećanja i bol koju u svojim srcima nose potomci nastradalih.
