Akademska knjiga iz Novog Sada objavila je nedavno važan rukopis, knjigu Svetlane Tomin GDE JE BUĐANOVAČKO JEVANĐELJE? Poreklo i sudbina jedne rukopisne knjige.
Mnogo je srpskih srednjovekovnih rukopisa koji su tokom vremena izgubljeni, propali, ili se smatraju nestalim. Mnogo ih je, isto tako, koji su dospeli na razne strane sveta, veoma daleko od mesta gde su nastali. Tako ih nalazimo u zbirkama u Beču, Berlinu, Dablinu, Parizu, Pragu, Rimu, Sankt Peterburgu i drugde.
Treba stalno da imamo na umu činjenicu da je veliki broj rukopisa za koje se verovalo da su uništeni ili izgubljeni na kraju pronađen. Traganje za delom zbirke stare Narodne biblioteke, koji je nestao tokom evakuacije u Prvom svetskom ratu, dalo je rezultate – jedan broj spomenika otkriven je u Nemačkoj i vraćen Narodnoj biblioteci 1969. godine. Dobro su poznate dramatične okolnosti vezane za Miroslavljevo jevanđelje, koje je nekoliko puta bilo proglašavano za izgubljeno, prodato u inostranstvo ili nestalo. Ovaj dragoceni rukopis prešao je dug put od Bijelog Polja do Hilandara i Beograda, zatim Raške, Skadra, Brindizija i Кrfa u Prvom, a preko Užica i Rače na Drini i najzad ponovo do Beograda u Drugom svetskom ratu i sačuvao se, uprkos najnepovoljnijim okolnostima.
Memoari Klare Skerlić: MOJ ŽIVOT SA JOVANOM SKERLIĆEM
Buđanovačko jevanđelje veoma je važan rukopis, jer sadrži zapis da je prepisano sa Četvorojevanđelja štampanog na Cetinju. Zbog toga je ono postalo deo velike teme o broju inkunabula štampanih u ovoj najstarijoj južnoslovenskoj ćirilskoj štampariji. Кao što nije pronađen ni jedan list štampanog Cetinjskog četvorojevanđelja, ne zna se ni gde se nalazi Buđanovačko jevanđelje. Danas od njega imamo 27 fotografija, koje je, kao i opis ovog rukopisa, načinio Đorđe Sp. Radojičić. Buđanovačko jevanđelje pripadalo je patrijarhu Gavrilu Dožiću do njegove smrti 1950. Posle sudskog spora između porodice Dožić i Srpske pravoslavne crkve, koji je završen 1962. godine, njegova sudbina je nepoznata.
Кnjiga Gde je Buđanovačko jevanđelje? Poreklo i sudbina jedne rukopisne knjige nastala je iz namere da se ovaj rukopis pronađe. I za njega, kao i za tolike druge rukopise, sigurno važi izreka habent sua fata libelli – imaju knjige svoju sudbinu.
Autorka: Svetlana Tomin
Svetlana Tomin (1964. Novi Sad) predaje Srednjovekovnu književnost na Odseku za srpsku književnost Filozofskog fakulteta u Novom Sadu. Na istom odseku diplomirala je 1987, doktorirala 2002.
Objavljene knjige: Vladika Maksim Branković, 2007; Кnjigoljubive žene srpskog srednjeg veka, 2007; Despotica i monahinja Angelina Branković – sveta majka Angelina, 2009, 2016; Mužastvene žene srpskog srednjeg veka, 2011; Srpska kraljica Jelena vladarka i monahinja; (sa Natašom Polovinom) Oči srdačne. Ličnosti i ideje srpskog srednjeg veka, 2016; Despot Đorđe Branković – Sveti vladika Maksim, 2016; Jelena Balšić e le donne nella cultura medievale serba, Perugia, 2017.
Priređene knjige: Stara srpska književnost, 2001; Đorđe Sp. Radojičić, Кulturno blago. Da li znate? 2006; Đorđe Sp. Radojičić, Istorijske rasprave, 2007; Žarko Tatić, Svetogorska pisma, 2011; Borivoje Marinković, Кulturno blago. Da li znate 2, 2014.
