Povodom 125 godina od rođenja srpskog nobelovca Ive Andrića, izdavačko preduzeće Prosveta, u saradnji sa Zadužbinom “Ivo Andrić”, koja je priređivač, objavilo je knjigu široj javnosti do sada nepoznatih Andrićevih eseja i zapažanja O stranim piscima.
Izdvojeni eseji i kritike u toj knjizi ukazuju na jednog manje poznatog Andrića koji je, ispitujući pojedine autore književnih pojava, pažljivo istraživao i književnu i biografsku građu i skrupulozno joj pristupao, ističu iz Prosvete.
Pored poznatijih radova o Petrarki i Lauri, Hajneu, Mickijeviču, Strindbergu, Vitmenu, Gorkom, umetničke proze o Bajronu, publicističkih tekstova o fašizmu u Italiji i piscima koji su u to vreme delovali, u knjizi se pojavljuje gotovo nepoznat kraći tekst o Tomasu Manu Jugoslovenske njive (1925), zatim nepoznat tekst iz 1951. godine, Dvestota godišnjica Velike enciklopedije – o delovanju francuskih enciklopedista Voltera, Didroa, Rusoa i drugih, kao i nepoznat rad o Viktoru Igou.
Generalni direktor IP Prosveta Dragan Milenković kaže da kada je u februaru 2014. godine počeo da radi na tom mestu, obratio se Zadužbini Ive Andrića sa molbom da predloži izbor Andrićevih manje poznatih tekstova pa je Prosveta u jesen 2014. na Beogradskom sajmu knjiga izložila novo izdanje O srpskim piscima Ive Andrića, čime je na najbolji način obeleženo 70 godina od osnivanja tog preduzeća.
Ove godine, poziv da objave još jedan izbor široj javnosti manje poznatih rukopisa srpskog nobelovca u Prosvetu je stigao iz Andrićeve zadužbine, koja je želela da se posle knjige O srpskim piscima pojavi i izbor Andrićevih eseja.
Tekstovi uvršteni u ovu knjigu retko su objavljivani, kaže Milenković.
“Pojedini eseji toliko su sveži, kao da ih je (tada) mladi Andrić napisao protekle noći i odneo u uredništvo časopisa u kome su prvi put objavljeni. Da su samo tekstovi ‘Legenda o Lauri i Petrarki’ i ‘Bajron u Sintri’ među koricama ove knjige, ona bi bila praznik za čitaoce u Srbiji. Ali, tu su i redovi o Tomasu Manu, Maksimu Gorkom, a za pisca ovog pogovora i možda najprijatnije iznenađenje, tekst o Andrićevom susretu sa Lazom Lazarevićem u spomen-kući čuvenog kineskog pisca Lu Sina u Pekingu”, napisao je Milenković.
Kvalitetu knjige sigurno doprinosi iscrpan i znalački predgovor jednog od najboljih poznavalaca Ive Andrića, počivšeg profesora Radovana Vučkovića.
Prvi put se, sakupljeni među koricama jedne knjige, pojavljuju piščevi eseji, fragmenti iz meditativne, dnevničke proze i rukopisne zaostavštine, u kojima Andrić promišlja teme, ideje i probleme vezane za strane autore i različite kulture.
Milenković ističe da organizovana na ovaj način, knjiga O stranim piscima, iako donosi publikovane tekstove, predstavlja, u svojoj celovitosti, novinu u recepciji Andrićeve esejističke proze. On dodaje da je pred čitaocima nov, svež i podsticajan rukopis kroz koji se vidi kako se Andrićev književni i čitalački ukus razvijao kroz vreme.
Izvor: B92.net
