Najpoznatije biblioteke antičkog sveta

Prve biblioteke, nastale pre više hiljada godina, sastojale su se od zbirki glinenih pločica, ispisanih klinastim pismom.

Pristup njima su dugo vremena imali samo ugledniji pripadnici društva, da bi tek u 18. veku došlo do slobodnijeg pristupa informacijama i literaturi.

Najvećom riznicom znanja antičkog sveta smatra se Aleksandrijska biblioteka osnovana u 3. veku, a pored nje, postojalo ih je još nekoliko koje su se izdvojile u to doba.

1. Aleksandrijska biblioteka

Posle smrti Aleksandra Velikog, njegov bivši general Ptolomej I Soter je preuzeo kontrolu nad Egiptom. On je bio i osnivač Aleksandrijske biblioteke, koja je vremenom postala jedna od najvećih riznica znanja na svetu.

Na samom vrhuncu razvoja, imala je više od 500.000 papirusnih svitaka. Inače, ona nije bila otvorena za javnost, već samo za studente i naučnike, a uništavana je u više navrata.

2. Asurbanipalova biblioteka

Asurbanipal, nekadašnji vladar Asirije, osnovao je najpoznatiju biblioteku u 7. veku pre nove ere. Poznata kao Asurbarnipalova biblioteka, pronađena je u ruševinama, sedam metara ispod zemlje davne 1850. godine kod stare prestonice Ninive. Imala je više od 22.000 glinenih tablica, odnosno oko 2.000 knjiga, uključujući i čuveni ”Ep o Gilgamešu”. Većina njih danas se čuva u Britanskom muzeju u Londonu.

3. Pergamska biblioteka

Ostaci ove, jedne od najvažnijih biblioteka drevnog sveta, nalaze se u Pergamu, na teritoriji današnje Turske. U vreme svog najvećeg procvata, tokom 1. veka pre nove ere, imala je oko 200.000 svitaka (papirusa), a nalazila se uz hram posvećen boginji Atini. Veruje se da je u svom sastavu imala četiri prostorije, od kojih je najveća služila za prijeme i sastanke. Za nju se vezuje legenda po kojoj je dinastija Ptolomeja prekinula isporuke papirusa namenjenog Pergamu, kako bi usporila njegov rast.

4. Biblioteke Trajanovog foruma

U sklopu Trajanovog foruma, veličanstvenog zdanja napravljenog po naredbi cara Trajana, izgrađene su dve biblioteke – jedna za radove na latinskom, a jedna za one na grčkom jeziku.

Prema procenama, u njima se nalazilo oko 20.000 svitaka.

5. Vila papirusa

Tzv. Vila papirusa u Herkulaneumu, poznata po zbirci drevnih spisa, pripadala je tastu Julija Cezara. Jedina je koja je preživela od antičkog doba. Posle erupcije Vezuva 79. godine, ostala je zatrpana ispod 30 metara vulkanskog pepela.

Otkrivena je u 18. veku, a veći deo njene kolekcije tek treba da bude dešifrovan.

6. Celzijusova biblioteka

Ovaj, jedan od najimpresivnijih objekata u Rimskom carstvu, izgrađen je oko 125. godine, a u njemu se čuvalo oko 12.000 svitaka.

Prema nekim izvorima, uništen je u razornom zemljotresu koji je potresao Efes 262, a prema drugim tokom invazije Gota iste te godine.

7. Kuća mudrosti

Osnivanje Kuće mudrosti pripisuje se Harunu el Rašidu. Njeno sedište bilo je u Bagdadu od 9. do 13. veka, a svojevremeno je posedovala najveću zbirku knjiga na celom svetu.

Potpuno je uništena 1258. godine, nakon invazije Mongola. Prema legendi, reka Tigar je mesecima bila crna od mastila uništenih knjiga koje su bacili u nju.